Haziran 8, 2025

Global piyasalar haftaya negatif seyirle başladı

Küresel piyasalar, ABD Başkanı Donald Trump'ın tarifelere yönelik attığı yeni adımların yarattığı belirsizliklerle negatif bir seyir izliyor.

Küresel piyasalar, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelere yönelik attığı yeni adımların yarattığı belirsizliklerle negatif bir seyir izliyor.

ABD’nin ticaret partnerlerine getirdiği tarifelere yönelik haber akışı piyasaların tarafı üzerinde tesirli olmayı sürdürüyor. Trump’ın geçen hafta çelik tarifelerinin artırılacağını açıklaması ve Çin’i gaye alan telaffuzları global risk algısının yükselmesine neden oldu.

Oval Ofis’te konuşan Trump, Çin’e yönelik, mutabakatın büyük bir kısmını ihlal ettiklerini belirterek, Lider Şi (Cinping) ile konuşacağı ve bunu çözmeye çalışacağını söz etti. ABD basınında, Trump’ın Çin’i muahedeyi ihlal etmekle suçlanmasının gerisinde, kritik madenlerin ihracatı konusunda Çin’in taviz vermemesi olduğu öne sürüldü. Ayrıyeten, Trump idaresinin Çin’e yönelik teknoloji kısıtlamalarını genişletmeyi planladığına dair haberler de dikkati çekti.

Analistler, tarifelerin global ekonomi üzerinde temel belirsizlik ögesi olmayı sürdürdüğünü belirterek, ABD idaresinin değişkenlik gösteren tarife siyasetlerinin yatırımcıların temkinli davranmasına neden olduğunu söyledi.

Trump, çelik tarifelerini yüzde 50’ye çıkarılacağını duyurdu

Trump Çin’e yönelik telaffuzlarının akabinde US Steel’in Pennsylvania’daki tesisinde, çelik ithalatına uygulanan gümrük vergisi oranının yüzde 25’ten yüzde 50’ye çıkarılacağını açıkladı. Trump, 10 Şubat’ta çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameleri imzalamıştı. Kelam konusu tarifeler 12 Mart’ta yürürlüğe girmişti.

Analistler, çelik tarifelerindeki artışın imalat sanayi tarafına yansımalarının olumsuz olabileceğini söz ederek, otomotivden savunma endüstriye geniş bir alanda kullanılan çeliğin maliyetlerinin artmasının fiyatlamaları etkileyeceğini söyledi.

Powell’ın bugün yapacağı açıklamalar yatırımcıların odağında

Öte yandan, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın bugün Fed’in Memleketler arası Finans Kısmı’nın 75. Yıldönümü Konferansı’nda yapacağı konuşma yatırımcıların odağına yerleşti.

Küresel iktisatta devam eden belirsizliklere ve tarifelerin ABD üzerindeki tesirlerine yönelik sinyallerin aranacağı konuşmada, Powell’ın tarifelere ait hukuksal gelişmeler ve ABD idaresinin siyasetleri üzerinde yapacağı muhtemel yorumlarda yakından takip ediliyor.

Analistler, tarifelerin enflasyonist baskıların artmasına yönelik riskleri desteklediğini hatırlatarak, farklı bölümlerde açıklanmaya devam eden tarifelerin kısa vadeli enflasyon beklentileri üzerinde tesirli olduğunu söyledi.

Cuma günü açıklanan Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici inanç endeksi de mayısta üst taraflı revizyonla 52,2 kıymetini aldı. Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi mayısta yüzde 6,5’ten yüzde 6,6’ya çıkarken, uzun vadeli enflasyon beklentisi ise yüzde 4,4’ten yüzde 4,2’ye geriledi.

Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, çekirdek ferdî tüketim harcamaları fiyat endeksi ise nisanda aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda yüzde 2,5 ile beklentilere paralel arttı.

Bu gelişmelerle para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in haziran ayındaki toplantıda siyaset faizini sabit tutması beklenirken, Bankanın yılın birinci faiz indirimine yüzde 88 ihtimalle eylül ayında başlayacağı iddia ediliyor.

ABD’de endeks vadeli kontratlar negatif seyrediyor

Bu gelişmelerle cuma günü New York Borsası’nda Nasdaq endeksi ise yüzde 0,32 bedel kaybederken, Dow Jones endeksi yüzde 0,13 kıymet kazandı. S&P 500 endeksi yatay seyretti. ABD’de endeks vadeli kontratlar ise haftaya negatif seyirle başladı.

ABD’de tarifelere yönelik gelişmelerin akabinde yatırımcıların daha az riskli varlıklara yönelmesiyle tahvil piyasalarında cuma günü alış yüklü bir seyir izlenirken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,40 düzeyine geriledi. ABD 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda ise yüzde 4,42 düzeyinde bulunuyor.

Trump’ın ticaret mutabakatını ihlal ettiği gerekçesiyle Çin’i maksat alan açıklamaları ve çelik ithalatında artan tarifeler risk algısının yükselmesine neden olurken, kelam konusu gelişmeler yatırımcıların altına olan talebini artırdı. Altın ons fiyatı yeni haftaya yüzde 0,8 artışla 3 bin 317 dolardan başladı.

Dolar endeksi ise yeni haftada yatay seyirle 99,3 düzeyinde bulunurken, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2,4 artışla 64,1 dolardan alıcı buluyor.

Avrupa’da gözler açıklanacak imalat aktivitesi verilerinde

Avrupa borsaları cuma günü tarife gündemine yönelik belirsizliklerle karışık seyrederken, gözler bugün bölge genelinde açıklanacak imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) datalarına çevrildi.

Enflasyon ve resesyon ikilemi Avro Bölgesi’nin en değerli gündem unsurlarından biri olmayı sürdürürken, bugün açıklanacak dataların bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi bekleniyor.

Güç kaybeden imalat sanayi aktivitesinin büyüme üzerinde olumsuz tesirleri resesyon telaşlarını desteklerken, sanayi aktivitesinde kırılganlaşan Avro Bölgesi için tarife gündemi ve ticaret savaşlarına ait haber akışı yakından takip ediliyor.

Bu gelişmelerin yanı sıra Rusya-Ukrayna Savaşı’nda çatışmalar ivme kazanırken gözler yine İstanbul’daki görüşmelere çevrildi. Bugün İstanbul’da yapılacak görüşmelerden gelecek haber akışı Avrupalı yatırımcıların odağında bulunuyor.

Cuma günü Almanya’da DAX 40 yüzde 0,27, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,26 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,64 paha kazanırken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,36 paha kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar da yeni güne negatif başladı.

Asya borsaları haftaya satıcılı başladı

Asya tarafında Trump’ın Çin’i amaç alan telaffuzları sonrasında ticaret savaşlarının yine şiddetlenebileceğine yönelik kaygılarla negatif bir seyir izleniyor.

Çin ve ABD ortasındaki yatışan ticari gerginliklerin tekrar güç kazanabileceğine yönelik kaygılar bölgede risk algısının yüksek kalmasına neden olurken, bugün Çin’de “Dragon Boat” Şenliği sebebiyle piyasalarda süreçler gerçekleşmiyor.

Öte yandan, ABD tarafının çelik ithalatına getirdiği gümrük vergilerini artıracağına yönelik açıklamaları sonrası bölgedeki çelik imalatçısı şirketlerin paylarındaki satış baskısı dikkati çekiyor.

Çelik tarifelerine ait haber sonrası Japonya’da Nippon Steel’in payları yüzde 1,5, Kobe Steel’in payları yüzde 1,1 paha kaybederken, Güne Kore’de Seah Steel’in payları yüzde 9,6, Dongbu Steel’in payları yüzde 6,5, Hyundai Steel’in payları yüzde 3,9, Dongkuk Steel Mill Co’nun hissleri yüzde 2,8 ve Ni Steel ile Moonbae Steel’in payları yüzde 2,5 düştü.

Bugün bölgede açıklanan bilgilere nazaran, Japonya’da mayıs ayına ait imalat sanayi PMI 49,4 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Ülkede imalat sanayi aktivitesinde bir evvelki aya nazaran artış görülse de zayıf seyir devam etti.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,4, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,2 geriledi.

BIST 100 endeksi satış yüklü seyretti

Cuma günü satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,65 paha kaybederek 9.019,57 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında olağan seans kapanışının yüzde 0,2 altından 10.210,00 puanda süreç gördü.

Sermaye Piyasası Konseyinin (SPK) cuma günü yayımlanan bültenine nazaran, Borsa İstanbul AŞ hisse piyasalarında açığa satış süreçlerinin yasaklanmasına, halka açık iştiraklerin hisse geri alımlarının kolaylaştırılmasına, kredili sermaye piyasası süreçlerinin devamı mühletince öz kaynak oranının esnetilerek uygulanmasına ait önlem ve uygulamalar 4 Temmuz seans sonuna kadar uzatıldı.

Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,3 yükselişle 39,2100’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,2590’dan süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde ve yurt dışında açıklanacak imalat sanayi PMI bilgilerinin yanı sıra ABD’de Fed Başkanı Powell’ın açıklamalarının takip edileceğini tabir ederek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.000 ve 8.900 düzeylerinin takviye, 9.100 ve 9.200 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek datalar şöyle:

09.00 İngiltere, mayıs ayı konut fiyat endeksi

10.00 Türkiye, mayıs ayı imalat sanayi PMI

10.55 Almanya, mayıs ayı imalat sanayi PMI

11.00 Avro Bölgesi, mayıs ayı imalat sanayi PMI

11.30 İngiltere, mayıs ayı imalat sanayi PMI

16.45 ABD, mayıs ayı imalat sanayi PMI

17.00 ABD, mayıs ayı ISM imalat sanayi PMI

20.00 ABD’de Fed Başkanı Powell’ın konuşması

Çin’de piyasalar kapalı olacak

Kaynak: AA / Mahmut Çil – İktisat

About The Author