MARMARA Denizi’ndeki müsilajla çaba kapsamında, azot ve fosfor üzere kirletici ögeleri gidermesi hedeflenen ‘yüzer bitki adacıkları’ projesi, Bursa‘nın Karacabey ilçesindeki Çapraz Çayı’nda hayata geçirildi.
Marmara Denizi Aksiyon Planı kapsamında, Marmara Denizi‘ndeki müsilajın ve kirliliğin önlenmesine yönelik Bursa‘nın Karacabey ilçesindeki Çapraz Çay’da ‘yüzer bitki adaları’ hayata geçirildi. Projenin Hayırlar Mahallesi’nde yapılan tanıtım toplantısına Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Su ve Toprak İdaresi Daire Lideri Menderes İşçen, DOSAB Yönetim Kurulu Lideri Levent Eski, Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İrfan Kırıştıoğlu, BUÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşegül Akpınar, çok sayıda akademiysen ve öğrenci katıldı. Tanıtım toplantısında konuşan Menderes İşçen, “Bütün kamuoyunun bildiği üzere, müsilajla gayrette asıl odaklandığımız nokta, Marmara Denizi‘ne ulaşan azot ve fosfor yükünün azaltılmasıydı. Bununla ilgili 2021 yılından beri yaptığımız bütün çalışmalar, bu mevzuya odaklanmış durumda. 2021 yılının Haziran ayında yayımlanan bir kararnamede, tüm kurum ve kuruluşların hususa topyekun olarak müdahale edebilmesi için, bir koordinasyon kurulu oluşturulmuştur. Uyum konseyinde ilgili valilikler, büyükşehir belediye liderleri ve Bakanlık başkanlığında tüm kamu kurumları yer alıyordu” diye konuştu.
‘AZOT VE FOSFORUN BÜYÜK ÖLÇÜDE GİDERİLECEĞİNİ ÖNGÖRÜYORUZ’
Müsilajla çabada konusunda yapılan çalışmalara değinen ve ‘yüzer bitki adacıkları’ projesiyle ilgili de bilgi veren İşçen, şunları söyledi:
“Azot ve fosfor kirliliğinin azaltılmasına yönelik olarak, müsilajla çabadaki anayasamızı da oluşturan 22 unsurluk bir hareket planı yayınladık. Bu 22 unsurluk hareket planında geldiğimiz noktada 19 tanesi tamamlandı. Bir adediyle ilgili de sona gelmiş durumdayız. Lakin iki hareketi şimdi tamamlayamadık. Bunlardan bir tanesi, azot ve fosfor kirliliğinin asıl kaynaklarından olan evsel ve kentsel atık su arıtma tesislerinin ileri biyolojik arıtmalara dönüştürülmesiyle ilgili süreçti. Başkası ise ziraî ve hayvansal kaynaklı kirlilikti. Bugün burada, ziraî ve hayvansal kaynaklı kirliliğin Marmara Denizi‘ne ulaşmasını engellemek üzere biyolojik metotlarla bir çaba yürütüyoruz. Aslında bunun pilot çalışmasını daha evvelce yapmıştık. Artık daha büyük ölçekli bir çalışmayı hayata geçiriyoruz. 2021 yılında TÜBİTAK’ın müsilaj daveti kapsamında, Uludağ Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ayşegül Akpınar hocamızın yürüttüğü bir çalışmayla pilot ölçekte denendi. Alınan olumlu sonuçlar sonucunda, bu çalışmayı daha büyük ölçekte uygulamayı planladık. Bu planı, Marmara ile ilgili yaptığımız çalışmaları her vakit danıştığımız Bilim Heyeti’ne geçen yılın sonunda sunduk. Kendilerinden olumlu görüş aldıktan sonra çalışmalara başladık. Buna istinaden, Çapraz Çayı üzerindeki su kalitesinin aktüel durumu tespit edildi ve buradaki su kalitesine uygun bitki tipleri belirlendi. Bu bitki tiplerinin alanda ekimi yapıldı. Toplamda bin 200 adet, 2 metrekarelik bitki adacığı oluşturulacak. Bu adacıklar, suyun üzerinde yüzer halde kenarlardan sabitlenecek. Bilhassa tarım ve hayvansal faaliyetlerden gelen azot ve fosforun büyük ölçüde giderileceğini öngörüyoruz.”
‘BELEDİYELERE VERİLEN MÜDDET DOLACAK’
Projenin dünyada emsal örneklerinin olduğunu vurgulayan Menderes İşçen, “Yaptığımız pilot çalışmalarda ve dünyadaki emsal örneklere baktığımızda, yılın makul periyotlarında yüzde 90’a varan kirlilik giderimlerinin tespit edildiğini görüyoruz. Bu oranda olmasa bile, makul seviyede bir giderim sağlanması durumunda, Bakanlık olarak bunu Marmara’yı besleyen yayılı kaynaklı kirlilik taşıyan tüm derelerde uygulamayı planlıyoruz. Kimi kanun teklifleri verildi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce bu teklifler maddeleşti. Bunlardan bir tanesi, arıtma tesislerinin ileri biyolojik arıtmaya dönüşmesiydi. 2022 yılının Haziran ayında yürürlüğe giren düzenlemeye nazaran, ilgili belediyelere 3 yıl mühlet verildi. Bu müddet, bu ayın 15’inde dolacak. Maalesef bu bahiste çok kayda kıymet bir ilerleme kaydedemedik. Kanun düzenlemesinde, belediyelerin halktan topladıkları atık su gelirlerinin en az yarısını, atık su arıtma tesislerinin ileri biyolojik arıtmaya dönüştürülmesi için harcamaları kaide koşulmuştu. Lakin bu bahiste da ne yazık ki önemli bir gelişme sağlanamadı” tabirlerini kullandı.
‘İLK KURULUMLAR GERÇEKLEŞTİ’
Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşegül Akpınar ise şöyle konuştu:
“Uludağ Üniversitesi olarak, 2021 yılında bir TÜBİTAK projesiyle gerçekleştirdiğimiz yüzer ada projesini yaygın hale getirmekteyiz. Birinci kurulumlar gerçekleştirilmiş durumdadır. Burası, Çapraz Çayı üzerinde, Marmara Denizi longozuna açılmadan evvelki bir lokasyona tekabül etmektedir. Burada, yaklaşık 6 farklı cinsten oluşan kirleticilere karşı, çeşitli kirleticileri kendi bünyesinde biriktirebilecek bitkilerle bir model oluşturduk. 6 aylık devirlerde bitkileri ve su tahlillerini takip ederek yaklaşık 2 yıllık olan bu çalışmayı başlatmış bulunuyoruz. Türkiye’de uygulamada, alandaki birinci örneklerinden birini teşkil ediyor. Bu manada epeyce değerli. Bu uygulamanın hayata geçirilmesinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi idaresine çok teşekkür ediyoruz.”
‘UYGULAMAYA DÖNÜK ÇALIŞMALAR GERÇEKLEŞTİRİYORUZ’
Doç. Dr. Akpınar, “Müsilaja etmen olan ana kirleticilerden iki tanesi azot ve fosfor. Lakin bununla birlikte çeşitli diğer kirleticiler de kelam konusu olabiliyor. Bu yüzden 6 farklı bitki seçerek kombinasyonu çeşitlendirdik. Burada bitki sayısı da 120 bin bitkiden oluşmakta. Bu nedenle çok önemli bir biyokütle ihtiva ediyor. Manalı bir arıtım modeli olduğunu düşünüyoruz. Proje, 2021 yılında birinci pilot çalışmayla başladı. Yaklaşık 6-8 aylık bir mühlet zarfında etkin olarak bir protokolle hayata geçirildi. Şu anda ise önemli manada uygulamaya dönük çalışmalar gerçekleştiriyoruz” dedi.
About The Author
More Stories
Bursa’da Sokak Ortasında Eşine Şiddet Uygulayan Adam Gözaltına Alındı
Kurban Bayramı’nda Çekmeköy Hayvanat Bahçesi’ne Ağır İlgi
Esenyurt’ta Erkek Öğrenci Yurdunda Yangın Çıktı